Tragiczne piękno – miejsce pamięci Ležáky
Cień swastyki
Miřetice 66, 539 55 Miřetice, Kraj Pardubicki
http://www.lezaky-memorial.cz/
Idylliczna przyroda na pograniczu Gór Żelaznych i Žďárskich Vrchów nie wskazuje na to, że to właśnie tutaj odegrał się tragiczny epizod drugiej wojny światowej. Znajduje się tu bowiem drugi obok powszechnie znanych Lidic symbol nazistowskiego bestialstwa – spalona wieś Ležáky. Tzw. „grobodomy“ wyznaczają parcele, na których znajdowały się poszczególne budynki, zanim naziści je spalili, a następnie zrównali z ziemią 24 czerwca 1942. Dziś to starannie utrzymane miejsce pamięci przyciąga odwiedzających swym tragicznym pięknem.
Opis historyczny
Wioska Ležáky w regionie Chrudimia była osadą o dziewięciu domach i zaledwie pięćdziesięciu mieszkańcach. Na jej obszarze znajdował się mały kamieniołom i staw z młynówką. Po dokonaniu zrzutu spadochroniarzy z grupy Anthropoid, których zadaniem było przeprowadzenie zamachu na Reinharda Heydricha, to właśnie stąd z maszynowni kamieniołomu, a później również z młyna, za pomocą nadajnika Libuše utrzymywano kontakt z Londynem. Poszukiwanie zamachowców doprowadziło najpierw do Lidic, które naziści spalili 10 czerwca 1942.
Po zdradzie spadochroniarza Karla Čurdy, który dobrowolnie zgłosił się na Gestapo, pozostali spadochroniarze zostają wytropieni w praskim kościele św. Karola Boromeusza, ale ślady prowadzą dalej – aż do wioski Ležáky. 24 czerwca 1942 wieś zostaje okrążona przez 500 żołnierzy jednostek SS i żandarmerii, którzy następnie wywożą 47 osób do Pardubic. Mężczyźni i kobiety zostają rozstrzelani, natomiast jedenaścioro dzieci zamordowano w ciężarówkach z komorami gazowymi w obozie zagłady Kulmhof (dzisiejsze Chełmno). Tydzień wcześniej zginęło tutaj 82 dzieci z Lidic. Następnie naziści splądrowali wieś, spalili ją i polecili zrównać z ziemią.
Jedyną autentyczną rzeczą pozostałą po wymordowanej wsi jest kamienna kładka przez potok, która zachowała się do dziś na swym pierwotnym miejscu.
Honza
Współczesność
Po wojnie powstało tu miejsce pamięci. Na miejscu każdego ze zniszczonych domów umieszczono jego kamienny obrys i symboliczny granitowy nagrobek z imionami mieszkańców. W latach 60. dobudowano muzeum oraz restaurację. Po latach popadania w ruinę w roku 1999 Ležáky zostały ogłoszone narodowym zabytkiem kultury i dokonano tu starannej rekultywacji terenu. W muzeum znajduje się obecnie nowoczesna, minimalistyczna ekspozycja, ale największe wrażenie robi spacer po terenie wsi.
49.831728 15.899669
Gryf poleca
Jsem toulavý Gryf, napůl polský orel, napůl český lev. Jsem toulavý Gryf, napůl polský orel, napůl český lev. Jsem toulavý Gryf, napůl polský orel, napůl český lev. Jsem toulavý Gryf, napůl polský orel, napůl český lev. Jsem toulavý Gryf, napůl polský orel, napůl český lev. Jsem toulavý Gryf, napůl polský orel, napůl český lev.
