Najstarsze na Morawach – zabytki żydowskie w Lipníku nad Bečvou
W poszukiwaniu zaginionej menory
ul. Perštýnská 751 (synagoga), ul. Zahradní 17 (cmentarze), Lipník nad Bečvou, Kraj Ołomuniecki
http://info.mesto-lipnik.cz
Najstarsza synagoga na Morawach, rozproszone domki żydowskich mieszkańców, ale również dwa cmentarze żydowskie. Na tym starszym znajdziecie nagrobek sławnego rabina Fränkela, miejsce pielgrzymek chasydzkich Żydów.
Historia
Miasto Lipník nad Bečvou leży w cieniu zamku obronnego Helfštýn, pośrodku doliny Bramy Morawskiej, którędy od dawna przebiegały ważne szlaki kupieckie. Żydzi żyli tutaj pod względną ochroną szlachty, możliwe, że dlatego nigdy nie stworzyli zamkniętej dzielnicy, ale mieszkali rozproszeni po całym mieście. Najciekawsze żydowskie zabytki znajdziemy natomiast w pobliżu ulicy Perštýnskiej przy zachodnich murach historycznego centrum.
Najstarsza zachowana synagoga na Morawach była wybudowana w epoce późnego gotyku, gdy w Czechach panowali Jagiellonowie. Synagoga wtedy nie mogła przesadnie rzucać się w oczy, dlatego znajduje się pod poziomem dzisiejszej ulicy, wciśnięta w mury miejskie, że całą jedną jej ścianę tworzy kamienne 1,7 metrowe umocnienie. Ten warty uwagi zabytek dziś służy jako dom modlitwy kościoła husyckiego, na jego dachu możecie zobaczyć pozłacany symbol kielicha i krzyża.
Stary i nowy cmentarz
Już w połowie XVII wieku lokalna społeczność żydowska założyła „stary” cmentarz poza miastem. Pochowano tam kolejno siedmiu rabinów, nagrobek najważniejszego z nich, Barucha Theomina Fränkela, do dziś jest często odwiedzany przez wyznawców z całego świata. Pod koniec XIX wieku znajdowało się tutaj już 1800 nagrobków, więc podjęto decyzję o założeniu nowego cmentarza po drugiej stronie ulicy.
Stało się więc tak, że miasto Lipník miało wtedy dwa cmentarze żydowskie. Ale niestety przyszła druga woja światowa, a z nią nazistowska furia. Oba cmentarze zostały prawie zrównane z ziemią, dom pogrzebowy został zburzony, ze starego cmentarza zostało zaledwie 160 nagrobków. W latach 80 XX wieku dodatkowo został zlikwidowany również nowy cmentarz, zburzono mury, a cała powierzchnia została przekształcona w park i plac zabaw dla pobliskiego osiedla.
Dopiero po roku 1989 udało się coś niemal niemożliwego – z pomocą zagranicznych organizacji, jak i między innymi potomków rabina Fränkela, oba cmentarze zostały starannie odbudowane, pozostałe nagrobki udokumentowane i ponownie wybudowane w miejscach w pobliżu swego pierwotnego występowania.
Lipník to miasto na całodniową wycieczkę. Rano możecie wejść na Helfštýn, albo wybrać panoramę z łatwiej dostępnej renesansowej dzwonnicy. Przejdziecie się podcieniami na rynku, zobaczycie niepowtarzalny ogród na dachu pałacu, a popołudniu nie zapomnijcie orzeźwić się piwem Lipnický ležák.
Honza
Współcześnie
Oba lipnickie cmentarze są odratowane i dobrze utrzymane. Synagoga wciąż służy jako miejsce kultu kościoła husyckiego. Centrum informacyjne na placu T.G. Masaryka oferuje bezpłatną wycieczkę po mieście z przewodnikiem, który zabierze Was również na cmentarze i do synagogi. Koniecznie wykorzystajcie tę możliwość, nie będziecie żałować.
49.524198 17.588954
Gryf poleca
Jsem toulavý Gryf, napůl polský orel, napůl český lev. Jsem toulavý Gryf, napůl polský orel, napůl český lev. Jsem toulavý Gryf, napůl polský orel, napůl český lev. Jsem toulavý Gryf, napůl polský orel, napůl český lev. Jsem toulavý Gryf, napůl polský orel, napůl český lev. Jsem toulavý Gryf, napůl polský orel, napůl český lev.
